بر سر در خانه داودی یک بنر نصب شده که از آن به عنوان قدیمی‌ترین خانه زنجان با 600 سال قدمت نام برده شده است، یک درب مانند درهای منازل کنونی دارد برای همین چندان جلب توجه نمی‌کند. مالک و راهنمای این خانه فردی به نام حسن داودی است، وی می‌گوید: این خانه به صورت آبا و اجدادی به وی رسیده و نسل‌ها است که اعضای این خانواده سعی دارند این بنا را حفظ کنند.

ورود به این خانه حس و حال وارد شدن به دنیای دیگری را دارد و انگار وارد دالانهای تو درتوی تاریخ می‌شوید به هر سو که نگاه کنی آثاری که نشان از گذشته دارد به چشم می‌خورد. هر چند این سرا بعنوان سکونتگاه، این روزها کاربرد خود را از دست داده اما بدون شک هویت تاریخی محله است.

حسن داودی مالک خانه با بیان اینکه این خانه متعلق به یک آقای آخوندی به نام علی بوده که در 20 سالگی این بنا را ساخته است، به صدای زنجان اظهار می‌کند: این خانه 17 خانه در دل همدیگر داشته و دارای بخش‌های مختلف بوده البته خانه باقی مانده کنونی خانه اصلی بوده است و بخش‌های مختلفی از جمله، تالار پذیرایی، شاه نشین، اندرونی، بیرونی، اتاق نوکران، مطبخ، حمام و انبار و...دارد.

وی با اشاره به اینکه «آخوند علی» تحصیلات خود را در همین خانه و پس از اتمام ساخت ادامه می‌دهد تا به درجه اجتهاد می‌رسد، عنوان می‌کند: وی در سن 80 سالگی بود که جنگ چالدران اتفاق می‌افتد و وی چون در آن زمان شخص بسیار معرف و موثری بوده حکم جهاد به مردم ایران می‌دهد. همچین خودش نیز با کمک جمعی از مردم زنجان در جنگ چالدران حضور یافته و در آن جا کشته می‌شود و مقبره‌ای نیز از وی موجود است.

داودی با اشاره به اینکه با محاسبه حدودی، قدمت تاریخی این خانه 612 سال است!، عنوان می‌کند: در یکی از سفرنامه‌های تاریخی آمده است که شاه اسماعیل در سفر به زنجان در این منزل حضور و در قسمت شاه‌نشین خانه داودی اقامت داشته است.

مالک خانه داودی با اشاره به اینکه علت حضور شاه اسماعیل در این خانه نیز التهابات میان ایران و عثمانی در آستانه جنگ چالدران بوده است، عنوان می‌کند: تلاش شاه اسماعیل برای همراه کردن مردم و به ویژه فقها برای حضور در جنگ و دریافت فتوای برای جنگ بوده است.

وی با اشاره به اینکه مالکان این منزل همواره از افراد موثر شهر زنجان بودند، می‌گوید: به همین دلیل شاه نشین این خانه از زمان نادرشاه تا رضاشاه میزبان پادشاهان و افراد سرشناس مهمان در زنجان بوده است.

داودی با اشاره به وجود کالاهای مختلف تاریخی از روزگاران گذشته تاکنون در این خانه بیان می‌کند: برای نمونه توپی که مجتهد علی با آن کشته شده است به عنوان آلت قتاله در این خانه موجود است، همچنین خشگری از زمان صفویه و شمشمیری ساخته شده از شاخ گاومیش و استخوان نیز در این خانه موجود است که  نام روح‌الله بر روی آن نقش بسته و قدمت آن به 230 سال قبل بازمی‌گردد.

وی با بیان اینکه سکه‌هایی از ادوار مختلف در این خانه وجود دارد، بیان می‌کند: همه این کالاها به عنوان کالای تاریخی در این خانه به نمایش گذاشته شده است.

داودی همچنین با اشاره به وجود حمام قدیمی در این خانه عنوان می‌کند: این حمام از چند بخش تشکیل شده و هر بخش با معماری خاص به دوره خود، دارای ضرافت و جذابیت‌های خاص به خود است.

تعمیرات در خانه‌های ثبتی بدون نظر کارشناس جرم‌انگاری می‌شود

سید سعید صفوی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در مورد خانه داودی در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه یکی از کارهای که وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام می‌دهد شناسایی و ثبت خانه‌های قدیمی در شهرها و روستاها است، اظهار می‌کند: این خانه‌های قدیمی بخشی از تاریخ، هویت و معماری آن شهر محسوب می‌شود، در زنجان هم خانه‌های خوبی داشتیم که متاسفانه در گذشته به اهمیت این موضوع واقف نبوده و جزو اولویت‌ها نیز قرار نگرفته و به دلایل مختلف از جمله قرار گرفتن در مسیر بازگشایی خیابان‌ها و یا ساخت و ساز تخریب شده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه تعدادی از خانه‌های تاریخ در زنجان شناسایی و ثبت شده است، اضافه می‌کند: از جمله این خانه‌ها می‌توان به خانه ذوالفقاری، عمارت دارایی و همچنین خانه داودی اشاره کرد که خانه داودی براساس پلن معماری، نقوش و لمبه‌های موجود براساس ارزیابی جزو خانه‌های  دوران صفوی بوده است.

وی با اشاره به اینکه این خانه مالک خصوصی دارد و مالک در آن سکونت دارند، اضافه می‌کند: این خانه جزو خانه‌های ثبتی است و هر گونه مرمت در این بنا باید با نظر کارشناسان صورت می‌گیرد.

صفوی با اشاره به اینکه مالک با توجه به علاقه خود به معرفی این خانه اجازه بازدید مسافران و شهروندان از این خانه را می‌دهد، عنوان می‌کند: در هفته گذشته معاون میراث فرهنگی استان نیز بازدیدی از این منزل داشته تا در صورت نیاز به کمک برای مرمت و یا نگهداری، اطلاعات و همراهی لازم از میراث فرهنگی را دریافت کند.

وی با اشاره به اینکه هر گونه تغییر در این بنا منوط به نظر کارشناسان امر است و مالک حق تغییرات و تعمیرات را ندارد، بیان می‌کند: در صورت عدم رعایت این ضوابط علیه مالکان خصوصی بناهای تاریخی متخلف، جرم‌انگاری می‌شود.

 مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه چند واحد سرمایه‌گذاری برای تحویل و تبدیل این بنا به احسنت تمایل دارند اما واگذاری این بنا منوط به ضوابط میراث فرهنگی است، امکان خرید این بنا از سوی دولت وجود ندارد، اضافه می‌کند: اما اگر هم چنینی امکانی هم وجود داشته باشد شرایط برای بهره‌برداری توسط دولت وجود نداشته و باید آن را به بخش خصوصی واگذار کند.

خانه داودی جزو بناهای نادر دوران صفوی در زنجان است

یحیی رحمتی فعال میراث فرهنگی و مدیر کل اسبق اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه در مورد قدمت خانه داودی روایت‌های مختلف است، اظهار می‌کند: این خانه هم نشانه‌هایی از دوران صفوی دارد هم نشان از قاجاریه دارد که نشان دهنده فعالیت ساختمانی در ادوار مختلف بر روی ساختمان است.

وی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات در حوزه میراث فرهنگی در اختیار بهره‌بردار خصوصی بودن آن است، بیان می‌کند: همین مالکیت خصوصی افراد بر روی بناها لازمه ورود اداره کل میراث فرهنگی درخواست و همت خود متقاضی است و تا وقتی مالک اجازه ندهد میراث فرهنگی امکان ورود به ساختمان را ندارد.

رحمتی با اشاره به اینکه البته رویکردهایی هم برای حفظ این بناها وجود دارد، می‌گوید: در زمانی امکان مرمت و نگهداری بناها به صورت مشارکتی وجود داشت که نمی‌دانم هنوز هم این قانون هست یا خیر.

این کارشناس، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه تا جایی که اطلاع دارم خانواده داودی بیشتر به فکر فروش این خانه بوده و چند باری نیز برای این موضوع اقدام کردند، اضافه می‌کند: این خانواده بیشتر به فکر فروش بودند تا مرمت اما اگر به غیر از فروش برنامه‌ دیگری داشته باشند میراث موظف به همکاری در صورت عدم مغایرت با ضوابط میراث فرهنگی است.

وی با اشاره به اینکه در کل کشور مشکل تملک بناهای تاریخی وجود دارد، اضافه می‌کند: سهم بسیار اندکی از اعتبارات برای تملک بناها اختصاص می‌یابد و نواسات قیمت بناها و افزایش سهرسام‌آور قیمت دو چندان شود.

رحمتی با اشاره به اینکه بخشی از این بنا مربوط به دوران صفویه است که جزو بناهای نادر این دوران در زنجان داست، بیان می‌کند: در زنجان به دلیل موضوع بابیه و بحث حضور بابیه در زنجان بیشتر بناهای دوران صفویه تخریب شده و موارد نادری چون خانه ضیایی، داودی «کاروانسرای سنگ» به دلیل بیرون بودن از برج و بارو از این دوران باقی مانده است.

مدیر کل اسبق اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه خود بازار زنجان هم به دلیل موضوع بابیه آسیب زیادی دیده است، می‌گوید: این بازار در زمان مظفرالدین شاه بازسازی شده است.

وی با بیان اینکه با توجه به توضیحات بیان شده این بنا جزو سرمایه‌های بسیار ارزشمند شهر زنجان است چرا که از دوران صفویه بنای تاریخی بسیار کمی باقی مانده است، اضافه می‌کند: باید ارزشش را قدر بدانیم و از تخریب آن جلوگیری شود.