پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: قزل‌اوزن رودخانه‌ای به طول 70 کیلومتر است که 25 هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغی با آن سرسبزند اما هر ساله با فرارسیدن تابستان، نفس‌هایش به شماره می‌افتد. فرماندار طارم می‌گوید: تامین آب موردنیاز برای باغات و زمین‌های کشاورزی طارم به عنوان قطب تولیدات کشاورزی بسیار مهم است اما انچه مهم‌تر است مسائل زیست محیطی قزل اوزن است که باید بیش از پیش مورد توجه باشد که قطعا پرآب نگه داشتن این رودخانه گامی در همین مسیر است.

قزل‌اوزن یکی از رودخانه‌های پرآب‌تر و از طولانی‌ترین رودخانه‌های شمال غرب کشور محسوب می‌شود که از کوه‌های چهل چشمه استان کردستان سرچشمه می‌گیرد و پس از گذر از استان‌های آذربایجان شرقی و زنجان در نهایت به عنوان اصلی‌ترین منبع تامین کننده آب سد منجیل، به این سد می‌ریزد.

پیش از این حجم آب رودخانه قزل اوزن به قدری زیاد بود که اهالی روستاهای اطراف مسیر این رودخانه به کاشت برنج و پرورش و نگهداری ماهی قزل آلا مشغول می شدند، اما خشکسالی‌های پیاپی و طولانی موجب شده است تا این رودخانه خروشان که در گذشته‌های نه‌چندان دور به یک رودخانه فصلی تبدیل شود.

کشاورزان این منطقه می گویند این رودخانه پر آبِ در سال های گذشته، هم اکنون حال خوشی ندارد، به طوری که پایین دست آن کاملا خشک شده و امیدی برای احیای آن نیست و یا شاید به سختی امکانپذیر باشد.

این رود بزرگ به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی استان، منبع ارتزاق و درآمد مردم شهرستانهای استان است.

یکی از ساکنان منطقه طارم به صدای زنجان می‌گوید: متاسفانه زیاده خواهی برخی موجب ضعیف شدن و حتی نابودی این نعمت بزرگ خواهد شد چرا که در سال های اخیر برداشت های بی رویه از این منبع موجب شده که این رودخانه در طول مسیر خود دچار کم آبی شدید، منفصل شدن جریان دائمی آب و ایجاد چالاب در طول مسیر رودخانه شود که این امر باعث نابودی گونه های منحصر به فرد رودخانه قزل اوزن خواهد شد. هم برای کشاورزی و هم برای محیط زیست طارم نگرانیم! قزل اوزن پیش از اینکه تشنه آب باشد، تشنه مدیریت است! نبود برنامه ریزی درست و منسجم قزل اوزن را تشنه‌تر کرده است!

او می‌گوید: افزایش بی رویه واحدهای آبزی پروری در حاشیه این رودخانه و فقدان بهره برداری اصولی از آن به این وضعیت نامطلوب افزوده است، به طور مثال وقتی مجوز آبزی پروری صادر می شود این امر به شرط بازگشت آب به بستر و جریان اصلی رودخانه است که متاسفانه این امر اتفاق نمی افتد و با لوله کشی در اراضی بالا دست واحد آبزی پروری برای کشت محصولات آبی از قبیل خربزه، هندوانه و گوجه اقدام می شود و هیچ برگشت آبی به رودخانه صورت نمی گیرد.

این کشاورز عنوان می‌کند: هرچقدر نزولات آسمانی کمتر می شود بهره برداری از این رود افزایش می یابد، متاسفانه با خشکسالی های اخیر افت سطح آب رودخانه باعث شده مردم به حفر چاه، افزایش عمق مجاز چاه ها و بهره برداری بی رویه از این منبع اقدام کنند که این امر علاوه بر خشکی کامل بستر و لایه های زیرین رودخانه، منبع و منشاء ایجاد آلایندگی خواهد بود.

قزل‌اوزن منبع آب پایدار می‌خواهد نه موقتی!

سیدحنیف شفیعی، فرماندار طارم نیز به صدای زنجان می‌گوید: تامین آب موردنیاز برای باغات و زمین‌های کشاورزی طارم به عنوان قطب تولیدات کشاورزی بسیار مهم است اما انچه مهم‌تر است مسائل زیست محیطی قزل اوزن است که باید بیش از پیش مورد توجه باشد که قطعا پرآب نگه داشتن این رودخانه گامی در همین مسیر است.

شفیعی با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته از طریق وزارتخانه متبوع جهت خریداری آب از استان آذربایجان شرقی (سد آیدوغموش) و رهاسازی به قزل اوزن جهت تامین آب موردنیاز بخش کشاورزی به ویزه باغات زیتون عنوان می‌کند: برای حفظ محیط زیست باید قزل‌اوزن را پرآب نگه داریم.

با این وجود کشاورزان طارمی می‌گویند تامین آب از محل سد آیدوغموش موقت است و ضروری است تا مسئولان برای تامین آب دائمی قزل اوزن از محل سد پاوه رود طارم یا سد شهریار استان آذربایجان شرقی اقدامی جدی کنند.

 «اجاره بی‌رویه بستر رودخانه برای کشاورزی» و «برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر قزل‌اوزن»؛ از دغدغه‌های زیست‌محیطی

علاوه بر مسائل یاد شده؛ برداشت های غیر مجاز آب و واحدهای غیر مجاز نیز یکی از این معضلات است، به عنوان مثال یک واحد بدون هیچ کنترلی آب زیر زمینی را بیش از حد مجاز برداشت می کند و بدون بازگرداندن آن به رودخانه مورد استفاده قرار می دهد و موجب هدر رفت آب رودخانه می شود.

سیدحنیف شفیعی، فرماندار طارم نیز با اشاره به لزوم انسداد چاه‌های غیرمجاز و جمع اوری انشعابات غیرمجاز اطراف رودخانه قزل اوزن می‌گوید: معتقدیم روش اجاره دادن بستر قزل اوزن برای کشاورزی نیازمند اصلاح است، «اجاره بی‌رویه بستر رودخانه برای کشاورزی» و «برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر قزل‌اوزن» از دغدغه‌های زیست محیطی است که باید بررسی شود.

لزوم توجه جدی به مسائل زیست محیطی قزل اوزن

از بحث حوزه کشاورزی که به حق یکی از نگرانی‌های جدی کشاورزان در مواجهه با کم آب شدن رودخانه قزل اوزن است، بگذریم باید دید که خشک شدن این رودخانه چه تاثیری بر روی اکوسیستم این منطقه می‌گذارد.

کم‌آبی این رود، به‌عنوان شاهرگ حیاتی شهرستان طارم، زمینه‌ساز نگرانی فعالان محیط زیست این منطقه شده‌است، چراکه کم‌آبی رودخانه اکوسیستم منطقه را برهم زده و صدمه‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کند. دراین میان شور شدن آب رودخانه به‌دلیل دبی پایین، یکی از تأثیرهای زیست‌محیطی کم‌آبی به‌حساب می‌آید و ازسوی دیگر دیدن جانوران مرده در بستر رودخانه، سبب دل‌نگرانی و آزردگی دوستداران محیط زیست می‌شود.

بارها اطلاع رسانی شده که خشک شدن آب این رود در پائین دست این رودخانه باعث مرگ ماهیان شده است. به طوری که گونه‌های جانوری مختلف که در نوع خود در کشور و حتی دنیا کمیاب و نایاب هستند؛ به کام مرگ رفته و متأسفانه شاهد مرگ تدریجی محیط زیست در این رودخانه مهم ایران بوده‌ایم. مطمئنا اگر این روند ادامه یابد دیگر اثری از زیست در این منطقه باقی نخواهد ماند. موضوعی که می‌تواند پیامدهای زیادی به همراه داشته باشد.

قزل اوزن یکی از مهمترین زیستگاه‌های آبزیان، دوزیستان، پرندگان آبزی و کنار آبزی و انواع گونه های پستاندار و خزنده است که بنا بر تاکیدات فرماندار طارم باید توجه به وضعیت کشاورزی قزل اوزن در کنار توجه به مسائل زیست محیطی مورد توجه باشد.

سیدحنیف شفیعی، فرماندار طارم با بیان اینکه این رودخانه از رودخانه‌های طولانی کشور محسوب می‌شود که برای استفاده بلندمدت از آن باید به مسائل زیست محیطی آن توجه جدی شود، توضیح می‌دهد: وابستگی طارم به آب قزل اوزن برای کشاورزی مهم است اما برای جلوگیری از تکرار هر گونه حوادث ناگوار برای رودخانه‌های کشور، باید به محیط زیست اطراف قزل اوزن توجه جدی داشت. ما نباید اجازه دهیم که قزل اوزن از بی‌آبی آسیب ببیند.

انتهای پیام/