پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: تقریبا 47 هزار مترمکعب در شبانه روز تولید پساب در شهر زنجان به ثبت رسیده که حدود 22 هزار مترمکعب آن واگذار شده است، مابقی نیز فراخوان (از طریق مزایده) داده شده است اما تاکنون هیچ مشتری نداشته است و خبری نیست. در سایر شهرها نظیر ماهنشان، ایجرود و دندی نیز صنایع علاقه‌ای برای استفاده از پساب ندارند! این در حالی است که به استناد بند ۳ ماده ۳۹ قانون برنامه هفتم پیشرفت و بند ع تبصره هشتم قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کشور، تامین و تخصیص آب صنایع آب‌بَر که در حال استفاده از آب متعارف هستند، باید از طریق پساب، آب دریاها و بازچرخانی آب صورت گیرد.

مدیریت دارایی‌های فیزیکی، اجرای با کیفیت پروژه‌ها و نگاه ویژه به تعمیر و نگهداری تأسیسات از جمله اولویت‌های شرکت آب و فاضلاب استان زنجان با هدف حفظ منابع آبی و صرفه جویی در مصرف است.

علی‌محمد نادرخانی، مدیرعامل شرکت در توضیح برنامه‌های این شرکت با هدف «مدیریت تقاضا» به صدای زنجان می‌گوید که؛ اصلاح رفتار مشترکان، استفاده از تجهیزات کاهنده، شناسایی انشعابات غیرمجاز و تحقق مصرف بهینه آب از جمله مصادیق مدیریت مصرف است.

دست رد اغلب صنایع استان زنجان به سینه طرح «بازچرخانی آب»

نادرخانی «مدیریت تقاضا» را به عنوان سیاست راهبردی شرکت آبفا برای تأمین آب شهروندان افزون بر کاهش هدررفت، مدیریت فشار شبکه توزیع و جمع‌آوری انشعابات غیرمجاز اعلام می‌کند که در کمک به حل مشکل کم‌آبی به‌ویژه در مناطق روستایی بسیار حائز اهمیت است. توسعه شبکه فاضلاب، نصب انشعابات و تولید بیشتر پساب در راستای بازچرخانی آب نیز از جمله اقداماتی است که با اولویت ویژه در دستور کار شرکت آبفای استان زنجان قرار خواهد داشت اما بررسی‌های صدای زنجان حاکی از عدم همکاری برخی صنایع استان در راستای اجرای طرح بازچرخانی آب به ویژه در شهرستان‌ها است!

یک راه حل کارآمد در مدیریت منابع آب و کاهش مصرف آب، بازچرخانی آب خاکستری به چرخه مصرف و استفاده مجدد از آن است.

آب خاکستری که از منابعی مانند شستشوی ظروف، حمام، دوش و ماشین لباسشویی به دست می‌آید برای مصارف غیر شرب قابل استفاده بوده و این نوع آب معمولاً آلودگی کمتری نسبت به فاضلاب سیاه دارد و با پردازش مناسب می‌تواند در کاربردهای مختلفی مانند آبیاری گیاهان، شستشوی سطوح یا حتی تامین آب توالت مورد استفاده قرار گیرد.

این آب معمولاً حاوی آلودگی‌هایی بوده که نیازمند تصفیه یا فراوری مناسب هستند تا برای این مصارف قابل استفاده باشند، کاهش مصرف آب شیرین به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، کاهش بار آلودگی فاضلاب با جداسازی آب خاکستری از فاضلاب سیاه، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کاهش هزینه‌های آب و فاضلاب را می‌توان از جمله مزایای استفاده از آب خاکستری برشمرد.

یکی از جمله کاربردهای آب خاکستری استفاده آن در آبیاری فضای سبز و آبیاری باغچه‌ها، گیاهان زینتی و حتی فضای سبز عمومی بوده که این کار به ویژه در مناطقی با کمبود آب بسیار مفید است ضمن اینکه باید مطمئن شد که مواد شوینده یا صابون‌های مورد استفاده شده در این آب برای گیاهان سمی نباشند.

آب خاکستری می‌تواند جایگزین آب تازه برای شستشوی توالت باشد چرا که این کار میزان مصرف آب شرب را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد البته برای این منظور باید سیستم جمع‌آوری و انتقال آب خاکستری به توالت‌ها نصب شود.

این نوع از آب برای شستشوی پیاده‌روها، زمین‌ها و سطوح خارجی و حتی ماشین‌ها نیز می‌تواند استفاده شود و کاربرد داشته باشد، استفاده از آب خاکستری برای این منظور باید با احتیاط انجام بگیرد تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود.

در برخی موارد آب خاکستری فیلتر شده می‌تواند برای پر کردن استخرهای مصنوعی یا نگهداری آب‌های زینتی مورد استفاده قرار گیرد البته این کار نیاز به سیستم‌های فیلتراسیون و ضدعفونی دارد.

علاوه بر آن در برخی صنایع، آب خاکستری می‌تواند به عنوان آب خنک کننده یا برای فرایندهایی که نیاز به آب شرب ندارند کاربرد داشته باشد، در صورت فرآوری، در برخی سیستم‌های پیشرفته آب خاکستری می‌تواند به کود زیستی تبدیل شود یا برای تولید انرژی مانند بیوگاز مورد استفاده قرار بگیرد.

با این حال برای استفاده بهینه و ایمن از آب خاکستری باید به چند نکته توجه کرد؛ جداسازی منابع آب خاکستری یکی از جمله این موارد بوده که هدف اطمینان از این بوده که آب خاکستری مورد استفاده دارای مواد آلوده کننده سنگین مانند فاضلاب توالت نباشد.

در رابطه با جداسازی منابع آب خاکستری راهکار آن طراحی سیستم لوله‌کشی جداگانه برای جمع‌آوری آب خاکستری از منابعی مانند دوش سینک ظرفشویی و ماشین لباسشویی خواهد بود.

فیلتراسیون و تصفیه اولیه را از دیگر موارد ایمن و استفاده بهینه از آب‌های خاکستری می‌توان یاد کرد که حذف ذرات معلق مواد آلی و چربی‌ها از آب خاکستری از اهداف آن در این فرایند بوده و استفاده از فیلترهای مکانیکی مانند صافی‌های مشبک برای جلوگیری از عبور ذرات بزرگ، استفاده از تانک‌های رسوبگیر برای ته‌نشینی مواد معلق، حذف چربی‌ها و روغن‌ها از آب با استفاده از جدا کننده‌های چربی از راهکارهای آن در این رابطه می‌تواند باشد.

تصفیه بیولوژیکی یکی دیگر از موارد قابل اهمیت در استفاده ایمن و بهینه از آب‌ خاکستری است. هدف از این امر کاهش بار آلی و میکروبی آب خاکستری بوده که استفاده از سیستم‌های تصفیه بیولوژیکی مانند باتلاق‌های مصنوعی یا رآکتورهای بیوفیلم و استفاده از میکروارگانیسم‌های مفید برای تجزیه مواد آلی از جمله راهکارها در این راستا خواهد بود.

ضد عفونی‌سازی آب خاکستری برای استفاده بهینه و ایمن از آب خاکستری است. هدف از آن از بین بردن میکرو ارگانیسم‌های بیماری‌زا بوده که راهکار آن استفاده از کلریا هیپوکلریت سدیم برای ضدعفونی، استفاده از پرتو فرابنفش برای از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها و استفاده از اوزون‌زنی به عنوان یک روش ضدعفونی طبیعی است.

استفاده از مخازن ذخیره‌سازی جداگانه برای آب خاکستری تصفیه شده، طراحی سیستم لوله‌کشی جداگانه برای توزیع آب خاکستری به نقاط مصرف مانند باغچه‌ها یا توالت‌ها از جمله راهکارها در این امر محسوب می‌شود.

ناگفته نماند که؛ کنترل کیفیت آب از جمله موارد اهمیت استفاده ایمن از آب خاکستری است. اطمینان از اینکه آب خاکستری تصفیه شده از کیفیت مناسبی برای مصارف غیر شرب برخوردار است یا خیر؟ از اهداف این امر بوده و اندازه‌گیری پارامترهایی مانند BOD ،PH ،COD، TSS و نیز انجام تست‌های دوره‌ای برای بررسی وجود میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا از راهکارهای آن خواهد بود.

 الزام صنایع به جایگزینی منابع آبی نامتعارف

بر اساس مباحث ۱۶ و ۱۹ مقررات ملی ساختمان آب روشویی‌ها و ظرف‌شویی‌های منازل باید بازچرخانی و تحت عنوان آب خاکستری به فلاش‌تانک‌ها هدایت و مورد استفاده قرار گیرند، اما این امر در روند ساخت‌وسازها مورد توجه و نظارت قرار نگرفته است.

الزام صنایع به جایگزینی منابع آبی نامتعارف با منابع آبی متعارف (زیرزمینی و سطحی) در شرایطی که کشور و به تبع آن استان زنجان با تنگناهای متعدد آبی و کاهش چشم‌گیر بارش‌ها مواجه است، امری حیاتی است که همه متولیان و دست‌اندرکاران باید به آن اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.

از دو منظر به استفاده از پساب و بازچرخانی آب باید توجه شود و قانون هم الزاماتی را در این خصوص تعیین کرده است که به استناد بند ۳ ماده ۳۹ قانون برنامه هفتم پیشرفت و بند ع تبصره هشتم قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کشور، تامین و تخصیص آب صنایع آب‌بَر که در حال استفاده از آب متعارف هستند، باید از طریق پساب، آب دریاها و بازچرخانی آب صورت پذیرد.

به گفته جواد بیگدلی، مدیر دفتر سرمایه گذاری شرکت آب و فاضلاب استان زنجان این مجموعه اقداماتی را در راستای اجرای طرح بازچرخانی آب در دستور کار قرار داده است در این راستا قرارداد احداث مدول دوم تصفیه خانه فاضلاب بعلاوه ارتقای مدول اول تصفیه خانه شهر زنجان در سال ۱۳۹۳ آغاز شده است.

همچنین در قالب قرارداد ‌‌BOT که طبق آن باید خرید تضمینی پساب به مدت ۲۱ سال صورت گیرد؛ تعدادی از صنایع موسوم به «صنایع آب‌بر» برای جبران کمبود آب منعقد شده است. ۴ فقره قرارداد مربوط به فروش آب نیز از سال ۱۳۹۹ عملیاتی شده است. 3 فقره قرارداد نیز مربوط به سال ۱۴۰۰  است.

به گفته « مدیر دفتر سرمایه گذاری شرکت آب و فاضلاب استان زنجان»؛ در یکی از قراردادهای منعقدشده مربوط به سال ۱۳۹۹؛ ۱۲ هزار مترمکعب پساب به کارخانه کاغذسازی راشاکاسپین شهر زنجان واگذار شده است.

در این راستا با شهرک‌های صنعتی «اشراق»؛ «نوآوران» و «شهید شهریاری» در مجموع قرارداد تامین ۱۰ هزار و ۸۵۰ مترمکعب با هدف حفظ منابع آبی منعقد شده است.

«مدیر دفتر سرمایه گذاری شرکت آب و فاضلاب استان زنجان» در خصوص تعداد واحدهای تولیدی که وارد چرخه بازچرخانی آب شده‌اند همچنین در مورد قیمت فروش هر مترمکعب پساب فروخته شده به صنایع مبلغی اعلام نکرده اما می‌گوید: قیمت هر مترمکعب پساب بر اساس شاخص‌های مختلف از جمله CPI (شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) یکی از معتبرترین و پرکاربردترین شاخص‌های اقتصادی است که برای سنجش تغییرات قیمت‌ها و تحلیل‌های اقتصادی استفاده می‌شود) متفاوت است.

ناگفته نماند که؛ بهینه‌سازی مصرف در استفاده ایمن و بهینه از آب خاکستری اهمیت ویژه داشته و کاهش مصرف آب شیرین و استفاده بهینه از آب خاکستری از اهداف آن بوده و راهکار آن استفاده از سیستم‌های هوشمند برای مدیریت جمع‌آوری و توزیع آب خاکستری، آموزش کاربران برای کاهش استفاده از مواد شوینده‌های سمی بوده که می‌توانند کیفیت آب خاکستری را تحت تاثیر قرار دهند.

آلودگی شیمیایی، استفاده از مواد شوینده‌های حاوی مواد شیمیایی و سمی می‌توانند کیفیت آب خاکستری را کاهش دهد، در این امر مدیریت صحیح و نظارت و نگهداری منظم سیستم جمع‌آوری و تصفیه امری ضروری بوده و مقررات محلی و بررسی قوانین در مورد استفاده از آب خاکستری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.

با این وجود؛ بازچرخانی آب پروژه‌ای است که به دلیل عدم وجود مشتری‌های کافی، ممکن است با مشکلات روبرو شود. در حالی که بازچرخانی آب فواید زیادی دارد، از جمله بهبود کیفیت آب و کاهش آلودگی، در برخی موارد ممکن است هزینه بازچرخانی آب بیشتر از هزینه استفاده از منابع آب موجود باشد.

 صنایع ماهنشان، ایجرود و دندی علاقه‌ای به استفاده از پساب ندارند!

در شرایطی که استان زنجان با بحران آب مواجه است انتظار می‌رود که صنایع استان به مسئولیت اجتماعی خود واقف بوده و در راستای تحقق اهداف پروژه بازچرخانی آب همکاری لازم را داشته باشند اما اظهارات علی‌محمد نادرخانی، مدیرعامل شرکت آبفای استان زنجان به گونه‌ای است که گویا برخی از صاحبان صنایع استان زنجان اصلا اعتقادی به این پروژه ندارند! این در حالی است که طبق اظهارات صاحبنظران با توجه به شرایط بحران آبی استان، صنایع باید به این سمت بروند از سویی دیگر طبق قانون بازچرخانی آب، که در حال حاضر برای صنایع اعمال می‌شود، نباید لغو شود. این قانون یک الزام قانونی است که هدف آن مدیریت بهتر منابع آب و کاهش مصرف آب توسط صنایع است.

مدیرعامل آبفای استان زنجان می‌گوید: تقریبا 47 هزار مترمکعب در شبانه روز تولید پساب در شهر زنجان به ثبت رسیده است که تقریبا 22 هزار مترمکعب آن واگذار شده است، مابقی نیز فراخوان (از طریق مزایده) داده شده است اما تاکنون هیچ مشتری نداشته است و خبری نیست. فعلا 25 هزار مترمکعب ظرفیت برای استفاده صنعت از پساب شهر زنجان داریم. در ابهر نیز کلیه پساب تولیدی به صنعت واگذار شده است. در سایر شهرها نظیر ماهنشان، ایجرود و دندی نیز صنایع علاقه‌ای برای استفاده از پساب ندارند! البته پیگیری‌های شرکت آبفا برای تحقق اهداف بازچرخانی آب در کلیه شهرهای استان زنجان همچنان ادامه دارد و متوقف نخواهد شد!

انتهای پیام/